Het principe: Je hebt geen toestemming nodig van je ex-partner
Ouders hebben in principe steeds het gezamenlijk ouderlijk gezag over de kinderen, zowel wanneer zij nog samenleven als wanneer hun relatie is beëindigd. Dit gezamenlijk ouderlijk gezag betekent dat beide ouders samen alle belangrijke beslissingen over hun kinderen nemen, zoals onder meer over gezondheid, opvoeding, opleiding en vrije tijd. Onder vrije tijd valt ook het reizen van of met de kinderen.
Het Burgerlijk Wetboek voorziet hierbij in een vermoeden dat de handelingen die de ene ouder stelt, gebeuren met het akkoord van de andere ouder. Dit betekent dus dat je in principe geen toestemming nodig hebt van jouw ex-partner om met de kinderen naar het buitenland te trekken. Men gaat er namelijk van uit dat dit met akkoord van de andere ouder gebeurt.
Dit neemt niet weg dat het, in het belang van de kinderen en voor de goede vrede met de andere ouder te behouden, aangewezen is om de thuisblijvende ouder in te lichten over de reis en hem of haar de nodige gegevens te bezorgen, o.a. over het land, de vluchtgegevens en de verblijfplaats. In noodgevallen beschikt de thuisblijvende ouder dan over de nodige contactgegevens.
Wanneer heb je wél toestemming nodig om met jouw minderjarige kinderen te reizen?
- Duurt jouw vakantie langer dan de periode waarin de kinderen normaal bij jou verblijven, dan moet je uiteraard wel de toestemming hebben van de andere ouder om de geldende verblijfsregeling te wijzigen. De omgangs- en vakantieregeling uit de overeenkomst of het vonnis is de regel, doch hier kan je in onderling overleg steeds van afwijken. Probeer als ouder dus soepel te zijn tegenover elkaar en niet onredelijk vast te houden aan de bestaande regeling, wanneer dit nergens voor nodig is.
- Werd het ouderlijk gezag exclusief aan de andere ouder toegekend, is het deze ouder die alleen alle beslissingen met betrekking tot de kinderen kan nemen. Dit brengt met zich mee dat hij/zij uiteraard steeds zelf kan kiezen wanneer en naar waar op vakantie te gaan met de kinderen, zonder toestemming van de ex-partner.
Toestemming is dus niet nodig, maar heeft wel degelijk zijn nut!
Het feit dat je in België geen toestemming nodig hebt van de andere ouder om te reizen naar het buitenland, betekent niet dat dit ook het geval is in het land waar jij naartoe reist of waar jij een tussenstop houdt. Via de ambassade of consulaat van jouw reisbestemming of via de website van Buitenlandse Zaken kan je per land terugvinden over welke reisdocumenten je moet beschikken en of je een reistoelating nodig hebt.
Om problemen bij de grensovergangen te vermijden, voorzie je volgens buitenlandse zaken als reizende ouder best steeds een reistoelating. Deze reistoelating is vormvrij. Dit betekent dat je gewoon een zelfgeschreven brief kan laten ondertekenen door de ouder die thuis blijft en deze voor echt kan laten verklaren bij de gemeente. Een aantal steden en gemeenten hebben gemakkelijkheidshalve standaardformulieren voor reistoelating die je via hun website kan terugvinden.
Ook Child Focus stelt een modelformulier ter beschikking. Dit document kan je laten invullen en vervolgens gratis bij jouw gemeente of stad laten legaliseren. Ook al heb je dus geen toestemming van je ex nodig, toch wordt aangeraden om onbezorgd te kunnen reizen en vooral om te reizen buiten de Europese Unie, om een reistoelating te vragen en mee te nemen. Als het ouderlijk gezag exclusief aan jou toegekend werd, dan neem je het vonnis met je mee.
Vergeet niet dat een reistoelating de geldige identiteitsdocumenten niet vervangt. Je hebt dus steeds de identiteitsdocumenten van je kind nodig om te kunnen reizen. Indien jouw kind tot slot niet dezelfde familienaam heeft als jijzelf, kan een kopij van de geboorteakte jullie familieband aantonen en neem je ook dit best mee op reis. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer moeder op reis gaat met de kinderen, die de achternaam van vader dragen.
Wat kan ik doen als mijn ex-partner weigert om de kids-ID of paspoort van mijn kind af te geven?
Jouw ex-partner of jijzelf kunnen gewoon op reis vertrekken, aangezien je hiervoor geen toestemming nodig hebt. Maar wat als jouw ex-partner dwarsligt en probeert je reis te boycotten door bijvoorbeeld te weigeren om de identiteitspapieren van de kinderen mee te geven? Als ouder ben je in principe verplicht om de identiteitsbewijzen van de kinderen met de andere ouder mee te geven, zodat deze op reis kunnen vertrekken. De identiteitsbewijzen horen namelijk bij de persoon (hier dus het kind). Als je dacht dat je door het achterhouden van de identiteitsbewijzen je ex-partner zou kunnen boycotten, zal je vaak aan het kortste eind trekken. De vertrekkende ouder kan namelijk de afgifte van de identiteitsbewijzen vorderen in kort geding bij de Familierechtbank, mogelijks gekoppeld aan een dwangsom.
Wanneer blijkt dat de thuisblijvende ouder de reisplannen daadwerkelijk gedwarsboomd heeft en de documenten ten onrechte niet heeft meegegeven, kan een verhoogde rechtsplegingsvergoeding of een schadevergoeding gevorderd worden. Daarenboven kan je ook gewoon een nieuw paspoort aanvragen bij de gemeente. Hou er rekening mee dat dit meestal enkele weken duurt, maar via een spoedprocedure kan dit op enkele dagen afgeleverd worden. Dit kost je wel wat meer dan de standaard procedure. Vraag dus goed op tijd de identiteitspapieren aan je ex-partner, zodat je – bij weigering- op tijd het nodige tot afgifte kan regelen.
Kan ik de reis van mijn ex-partner tegenhouden?
Wanneer jouw ex-partner een reis zou willen ondernemen met je kinderen, die zou ingaan tegen het belang van het kind kan je als thuisblijvende ouder naar de Familierechtbank om de reis te horen verbieden. Dit zou bijvoorbeeld in volgende gevallen kunnen:
- Omdat je ex-partner naar oorlogsgebied zou trekken.
- Wanneer de reis zou plaatsvinden gedurende het schooljaar, terwijl jouw kind schoolplichtig is.
- Wanneer er een risico op kinderontvoering bestaat.
Wil je niet dat je ex-partner de kinderen meeneemt op reis naar het buitenland, dan kan je dat ook melden op het gemeentehuis. Op die manier kan jouw ex-partner geen paspoort of kids ID aanvragen zonder je toestemming en zal deze zich tot de rechtbank dienen te wenden. Bij elk van deze stappen, zal uiteindelijk de Familierechter een beslissing vellen.
Dreigen er zich problemen voor te doen met betrekking tot jouw vakantie of kan je je omwille van bepaalde redenen niet vinden in die van jouw ex-partner; heb je vragen of nood aan advies? Aarzel in dat geval, met de zomervakantie voor de deur, niet om contact op te nemen.
Evelien Meyvis
